Pashto Terminology of Pashtun's Tribal Customary Law and Usages [by M. I. Atayi; digit. Shamsullah Aryan]
آ ا ب ت ج خ د ر ز س ش ض غ ق ل م ن ه و ي ټ پ څ چ ډ ړ ږ ژ ښ ک ګ
با بخ بد بر بل بن بو بي بټ بډ بې
selected terms: 26

Give us a like, if you really like us! که ستاسو دغه پاڼه خوښيږي نو يې لطفا په يو لايک ونازوئ
پر کومه ټاکلې فيصله چي زياتوب راسي، هغه بابيړی بلل کيږي. دا کلمه اکثراً د ولور په مرحله کي استعماليږي. مثلاً ولور او د واده خرڅ يو ډول فيصله سوی وي، خو وروسته د ناوي له خوا پر ولور او خرڅ More…
د کلي څخه باندي ابادي، موقتي اوسېدنځای او کوچنی کلی چي په لوی کلي اړه ولري، بانډه بلل کيږي. د اوړي (دوبي) د تېرولو ځای ته هم بانډه ويل کيږي. دا اصطلاح په ختيځو قبيلو کي ده او په لوېديځو More…
3. باور
باور (اعتماد) دئ. په مرکه او جرګه کي مخصوصاً چي د واک مرکه وي، د مدعي عليه څخه باور غوښتل کيږي. باور د خولې قول دئ. په دې معنا چي طرفين به لساناً خپل باور څرګندوي. تر کله چي دعسي باور نه وي More…
4. بخښل (بښل)
بخښنه (عفوه) د قبيلوي سړي منل سوی حق دئ. فرد يا يوه ډله کولای سي، چي د دوی پر حقوقو تېری کوونکي وبخښي، دې ته (بخښل) وايي. داسي بخښل باالعموم د قتل په موضوع کي زياتره عملي کيږي او د ښځي په More…
5. بد
بد د نيک ضد دي. بد د جرم نوم دئ. بد يو عمومي عنوان دئ، چي مختلف جرايم تر هغه لاندي کټېګوري کيږي. يو چا ته کږه خبره کول بيا تر قتل او د بل پر ناموس د تجاوز تر حده پوري ټوله د بد په جمله کي More…
6. بدرګه
په قبيلوي ژوندانه کي د مصؤنيت له پاره يو سړی يا ډله چي د کوم چا سره مؤظفه کيږي، هغه بدرګه بولي. يو بدي‌دار سړی که د کوم بېطرفه کلي يا قبيلې له خوا بدرګه له ځان سره ولري، نو دښمن ئې کار نه More…
7. بدل
د تاوان په مقابل کي د تاديې ته بدل ويل کيږي. په قبيله کي که څوک د جرم مرتکب وي، نو هغه يو بدل هم پر غاړه اخلي. دا بدل به يا مرکه او جرګه د مجرم په غاړه ايږدي او يا به هغه څوک چي زيان ور More…
8. بدي
بدي دښمني ده. دښمني‌داره سړي ته بدي‌داره سړی هم ويل کيږي. بدي په فردي لحاظ ځانته مقررات لري، خو قبيله هم په بدي کي راځي او قبيله د قبيلې سره بدي درلودلی سي. بدي د تربګنۍ سره نژدې مفهوم لري، More…
9. بدڼ
بډن د (تر) په شان يو ټاکلی تړون دئ، چي بالعموم د ځنګلونو د ساتني له پاره منځ ته راځي. په تېرا کي د بډن په طريقه ځنګلونه ساتل کيږي. په بډن کي دا معلومه ده، چي که څوک په ځنګل کي د کوم چا پر More…
10. برخه (بخره)
برخه يوه حصه ده او برخه د حق په مفهوم راځي. هر سړی چي په قبيله کي ژوند کوي، د برخي خاوند دئ. دا برخه په اقتصادي او حقوقي ساحه کي ځانته مفاهيم لري. د شيخ کلي دفتر چي د مځکو د وېش قبيلوي More…
11. برمته
برمته د ګرو سره نژدې مفهوم افاده کوي. د مرکې د فيصلې د منلو له پاره د مرکې د اعتماد په منظور دواړه طرفه بايد د دوی په اندازه پيسې يا جنس و مرکې ته ور کړي. چي کله فيصله وسي، هغه بايد ومنل More…
12. بريد
هجوم ته بريد ويل کيږي. په قبيله کي د هر چا ټک معلوم دئ، پر دغه ټک چي تېری وسي، هغه بريد بلل کيږي. بريد کول يو جرمي حرکت دئ، دا که د يوه فرد له خوا وسي يا د قبيلې په رابطه د يو شمېر خلکو د More…
13. بلندره
په ګډه يو کار کول (بلندره) ده، چي د (اشر) مفهوم هم ور کوي، خو باالعموم د جګړې په وخت کي د ګډ هجوم معنا ځني اخيستل کيږي. د (اورګون) په خروټو او منګلو کي د يوې کورنۍ د دسته‌جمعي وژلو تصميم چي More…
14. بلوسول
يو څوک تېري ته تحريکول، بلوسول بلل کيږي. که يو څوک کوم سړی بلوسې ته تحريک کړي، دا د يو جرم مرتکب ګرځي او په قومي نرخ کي مجازات لري. په ځينو وختونو کي مطلق تري ته بلوسول وايي. مثلاً وايي: More…
15. بند
بند د مانع مفهوم ور کوي او تعاملي اړيکو کي هغه ممانعت دئ، چي پر بدي ولګول سي او روغه دوام ومومي. بند د تيږي، ډبري، کاڼي د ايښوولو مفهوم ته نژدې معنا لري، چي متارکه پر بنا کيږي. په ځدراڼو کي More…
16. بندون (بندوړ)
بند ته کرلاړي (کرلاڼي) قبيلې بندوڼ يا بندوړ وايي او غلجي قبيلې هغه بند تلفظ کوي، خو مفهوم ئې کاملاً يو شی دئ. =[د کتاب نوم: د پښتني قبيلو اصطلاحي قاموس (حقوقي- جزايي- تعاملي)؛ More…
17. بنډار
په لوېديځه خوا کي مجلس ته بنډار وايي. عموماً د بزم محفل بنډار دئ، خو په اورګون کي د قومي تړون له پاره غونډه بنډار بولي، په خپه دغه قومي تړون هم بنډار بلل کيږي. په لوېديځه خوا کي دا کلمه په More…
18. بونډۍ
بونډۍ هغه پېغله ده، چي پر يو چا ادعا وکړي، چي په بده سترګه ئې راته وکتل. د پېغلي د ادعا طرف ملزم وژني او دا پېغله به بيا د مرګ تر ګړيه د پلار پر کور ناسته وي او که ئې ور کوي، ولور ئې په کام More…
19. بونګه
د مجرم (په خاص ډول قاتل) د معرفي کولو اطلاع ته بونګه ويل کيږي. دغه کار چي د کوم سړي له خوا د يوې تاديې په صورت کي وسي، دغه تاديه هم بونګه بولي. په ځينو مواردو کي د يو چا څخه چي په ناحقه More…
20. بوچه
بوچه د پزي پرې کولو ته وايي. که څوک د چا پزه پرې کړي، هغه بايد د ټاکلي نرخ سره تاوان ور کړي. د (احمدزي) په نرخ کي پزه د نيم خون تاوان لري، که دغه جرم د کوم قاتل له خوا وروسته تر وژلو پر يو More…