Pashto Terminology of Pashtun's Tribal Customary Law and Usages [by M. I. Atayi; digit. Shamsullah Aryan]
آ ا ب ت ج خ د ر ز س ش ض غ ق ل م ن ه و ي ټ پ څ چ ډ ړ ږ ژ ښ ک ګ
سا ست سر سل سم سو سي سټ سپ
selected terms: 25

Give us a like, if you really like us! که ستاسو دغه پاڼه خوښيږي نو يې لطفا په يو لايک ونازوئ
ساري د برابر او مساوي په مفهوم راځي. د تعاملي قوانینو په وړاندي نراو ښځه ساري دي. بدله د ساري په قانون اخیستل کیږي. د پښتو په شفاهي داستان کي د ولیجان او موسی جان داستان د ساري ښه مثال More…
ساز د جوړي سره تژدي مفهوم ورکوي. د تېرا په اپرېدو کي د مړي دیت ته هم ساز وايي(۱) ساز ورکوونکی یعني جوړه غوښتونکی به د ننواتي د خلکو سره قران پر سر نیسي او په بل لاس کي به یوڅه پیسې (دديت په More…
3. ساهل سهل (ګوند)
اپریدي ټوله اته قبیلې دي چي دا واړه پر دوه ګونده وېشل کیږي ددغو دوو ګوندونو څخه يې یو ساهل دئ. په ساهل کي د اتو قبیلو څخه ملک دین خېل، زخه خېل، سه پای اکا خېل، کمرخېل یعني پنځه خېله د ساهل More…
4. ستانه
ستانه د بزرګ (زبرګ) معنا ور کوي، سيدان، صاحب‌زاده‌ګان ستانه بلل کيږي. مړي ئې ټوله ستانه دي. په اقوامو کي هم يو قوم ستانه بلل کيږي لکه د لوېديځي خوا په پښتاني قبيلو کي چي ساکزي ستانه بلل More…
5. سر پرې کول
سر پرې کول د قسم ور کولو او قسم اخيستلو په مورد کي استعماليږي. وايي پلانکي سر پرې کړ، يعني قسم ئې وخود، سر پرې کول يعني قسم اخيستل. لوړه کول او سر پرې کول دواړه يو مفهوم لري، يو چا ته هغه More…
6. سرخېل
سرخېل د قبيلې مشر ته وايي. هره قبيله سرخېل لري، سرخېل د (مير) سره نژدې مفهوم اقاده کوي او خان ته هم سرخېل ويل کيږي. سرخېل جرګه او مرکه را غواړي او په هغو قبيلو کي چي قدرت ئې پر نورو قليلو More…
7. سلاته
سلاته دا ده چي په يوه کورنۍ کي داسي نارينه پاته سي چي هغه د ننګ او مېړاني پروا نه لري او غيرت او توري څخه خلاص وي. قبيلوي خلک وايي چي (مړانه ښه ده، خو سلاته ډېره بده ده). په ميراته کي More…
8. سم
سم د سپين سره نژدې مفهوم لري، خو توپير ئې دا دئ چي هر سم سپين دئ، ولي هم سپين سم نه بلل کيږي. سم‌والی دا دئ چي د قبيلې قانون به مني، سم د بدو بېزاره ته ويل کي.ي. مرده‌ګان يعني مړه ټوله سم More…
9. سور
سور د سور‌لاسي سره يو مفهوم لري يعني هغه څوک چي مړی ئې کړی وي او د قاتل حيثيت ئې پيدا کړی وي. قاتل سور دئ، سور پور پر خپله ذمه لري. سور په دې لحاظ چي جرم ئې کړی دئ، تور دئ، خو د هغه تور سره More…
10. سورلاسی
سورلاسی يعني قاتل، هغه څوک چي لاسونه ئې په وينو سره وي. سورلاسی د سور سره يو مفهوم لري، هر سور لاسی پر خپله ذمه پور لري، خو کولای سي دغه پور په ننواتي سره داسي پر ځای کړي چي د ده ژوند پکښي More…
11. سوره
د قتل په پېښه کي د مقتول د ورثې يو حق سوره ده چي د قبول په صورت کي يوه ښځه د قاتل د خوا څخه د مقتول په خپلوانو کي يوه ته ور کول کيږي. سوره د مقتول د وژني له خوا د نجلۍ قبلولو ته وايي چي په More…
12. سورټکرۍ
هغه ښځه چي بدي پر وسي يا مړی پر وسي، سور ټکرۍ ئې بولي. د سور‌ټکرۍ کلمه هغي ښځي ته هم استعماليږي چي مېړه ئې په بدۍ کي وژل سوی وي، خو په عام ډول دا کلمه هغي پېغلي ته استعماليږي چي مړی پر وسي. More…
13. سيال
سيال رقيب ته ويل کيږي او سيالي رقابت ته وايي. د سيال سره ننګه د قبيلوي سړي غټه وظيفه ده او دا د غيرت يوه نخښه هم بلل کيږي. متل دئ: (سيال مي يې، خو مخۍ مي نه يې)، معنا دا ده چي د ځان برابر More…
14. سيالي
سيالي قبيلوي رقابت دئ او په عام ډول هم د رقابت معنی لري. کله چي خپلونه يا خپل‌خانې يا افراد يو د بل په سيالۍ کي سره ودريږي، نو که د توري پر ځای او که د مصرف پر ځای وي، خپل نهايي کوښښ کوي چي More…
15. سيري خواره
په مامندو کي د مځکي د وېش په برخه کي سيري‌خواره هغه دي چي مځکه ئې نه وېشل کيږي، يوازي غير سيري خواره له خپلي علاقې څخه د پچي تر کېدو وروسته کډه کوي او دا پچه په لسو يا دوولس يا شلو کالو کي More…
16. سټه
سټه دميراتي په شان يوه چپاوي حمله ده چي په هغه کي نارينه وژل کيږي او کورونه سوځل کيږي. سټه لکه چي د کلمې څخه معلومه ده د سټي ايستلو ته وايي يعني بنياد د منځه وړل. په وزيرو کي سټه د بدۍ په More…
17. سپين سرونه
کله کله په يوه داسي پېښه کي چي د الزام دلايل مجهول وي، نو بې‌طرفه خلک د مرکې له خوا را غوښتل کيږي او هغو ته چي قسمونه ور کوي، دې ته سپين سرونه وايي. سپين سرونه هغه بې‌طرفه خلک دي چي حقيقت More…
18. سپين پايڅې
سپين پايڅې هغه ناوي ته ويل کيږي چي بې‌ډنګ او ډوله واده سي. کله چي يو څوک خپله نامزده د خسر پر کور حمل‌داره کړي، نو د نرخ په حکم به برسېره پر ولور يوه سپين‌پايڅې هم د خسر‌خېلو په کورنۍ کي ور More…
19. سپين پټکی
سپين پټکی د ملا اعزازي لقب دئ، سيد او معتبره سپين‌ږيري ته هم سپين‌پټکی ويل کيږي. سپين‌پټکی د ننواني په غاړه اخلي. هيڅ داسي مهمه ننواتي نسته چي سپين پټکی په هغه کي روان نه وي. سپين پټکی او More…
20. سپين ځدراڼ
څرنګه چي ځدراڼ په سپين ګوند کي دي، نو سپين ځدراڼ ورته وايي. د سپين ځدراڼ مرکه ډېره درنه وي او تقريباً د تميز شکل لري، پر پرېکړه ئې بله مرکه نه جوړيږي. کله چي د متخاصمو طرفينو له خوا په نورو More…