Pashto Terminology of Pashtun's Tribal Customary Law and Usages [by M. I. Atayi; digit. Shamsullah Aryan]
آ ا ب ت ج خ د ر ز س ش ض غ ق ل م ن ه و ي ټ پ څ چ ډ ړ ږ ژ ښ ک ګ
مخ مر مس مش مل من مو مي مټ مځ مچ مړ مڼ مې
selected terms: 39

Give us a like, if you really like us! که ستاسو دغه پاڼه خوښيږي نو يې لطفا په يو لايک ونازوئ
هغه سړی چي اخلاقي جرم ئې کړی وي، مخ‌توری بلل کيږي. په عام ډول هر مجرم تور دئ، خو په خاص ډول هغه مجرم چي د بدناموسۍ د جرم مرتکب ګرځېدلی وي، مخ توری بلل کيږي. بې‌دينه او ديني مقرراتو ته More…
کوم څوک چي په يوه جرم کي په ناحقه ونيول سي او بيا برائت واخلي، مخ روڼی بلل کيږي. مخ روڼی حق لري چي د شرم په نامه له هغه چا څخه چي دعوه ئې په کړې وي يا مرکې حکم پر کړی وي، ناغه واخلي. هغه More…
3. مخی
مخی د برابر او مساوي مفهوم ور کوي، مثلاً په قبيلوي نرخ کي وايي چي سپی د سړي مخی دئ؛ معنا ئې دا ده چي که يو څوک د چا سپی مړ کړي، نو دا جرم د سړي د وژلو سره برابر دئ. مخی د ساري سره نژدې More…
4. مخۍ
کومه ښځه چي د بلي ښځي په بدل کي ور کول سي، هغه مخۍ بلل کيږي. کله کله داسي کيږي چي يو څوک خپله خور يا لور بل چا ته ور کړي او د هغه خور يا لور ځان ته وغواړي. دغسي ښځو ته مخۍ يا مخياني وايي. More…
5. مريی
مريی غلام دئ. اوس په پښتني ټولنه کي مريی نه سته، خو پخوا به په ننواني کي مريی هم د پسه په شان بېول کېدی او د ننواتي کوونکي له خوا به هغه چا ته بخښل کېدی چي ننواتي به ئې پر کړې وه. د پښتنو More…
6. مرکه
د دوو يا څو کسو تر منځ چي سخړه او اختلاف پيدا سي، نو د مرکې په وسيله دغه اختلاف حل کيږي. په ولسي سويه د قضايي صلاحيت خاونده موسسه ده چي د مدعي عليه تر منځ پر دعوه اظهار نظر کوي، په مرکه کي More…
7. مرکچي
د مرکې غړي ته مرکچي وايي. مرکي باالعموم په قبيله کي د نفوذ او نامه خاوند وي او د مرکې غړي ته سپين‌ږيری هم وايي، د مرکه‌زن په نامه هم ياديږي. د سپين‌ږيرو کلمه د مشر په معنا ده، يعني کېدای سي More…
8. مرګ
مرګ د مړيني په معنا راځي، خون ته هم مرګ ويل کيږي. په عامه اصطلاح کي عمدي قتل ته مرګ ويل کيږي او په قبيلوي نرخ کي مرګ لوی تاوان لري، د مرګ پور نه پرې ښوول کيږي. که څوک تر دغه پور تېر سي، نو More…
9. مسافر
هغه سړی چي د کور او وطن څخه پر بله خوا تللی وي. مسافر چي نورو سيمو او قبيلو ته ور شي، هلته د مېلمه په حيث د مېلمه د ټولو حقوقو خاوند دئ. په خپله قبيله کي د مسافر کور که څوک هم نه لري، د More…
10. مشر
مشر یو دروند قبيلوي لقب دئ، چي چا ته ور کول سي، هغه د قبيلې مشري په غاړه اخلي، د جرګې او مرکې مشرتوب کولای سي. مشر باالعموم د سپين‌ږيري په مفهوم راځي، کېدای سي چي د مشرۍ په مقام کي په عمر More…
11. مل
مل د ملګري معنا ور کوي. مل په ښه او بده دواړو خواوو کي استعماليږي. يو څوک چي په ښه کار کي د يو چا ملګری سي، نو هم مل بلل کيږي او که په بده لار کي ملګري ور سره وکړي، نو د بدۍ د مل په نامه د More…
12. ملا
مذهبي مشر ته ملا ويل کيږي. ملا سربېره پر دې چي مسجد ساتي، لمونځونه ور کوي؛ د مړي د ګور او کفن خدمت هم کوي، نکاحي تړي. ملا د سپين پټکي په نامه په ننواتي کي هم ځي او کله چي د دوو قبيلو تر منځ More…
13. ملاتړ
په لغوي معنا ملاتړ، همکار، ملګری دئ، خو په تعاملي اصطلاح کي درې مفهومه لري، چي په لاندي ډول دي: يو د دښمن څارونکي ملاتړ يا مله‌تړ بلل کيږي، بل د کورنۍ بالغ نارينه چي توپک استعمالولی سي، هم More…
14. ملامت
ملامت د پړ معنا ور کوي؛ کوم څوک چي په چا دعوه وکړي او يا ملامت سي، هغه ته ملامت وايي. ملامت په قبيلوي نرخ کي د ناغې په ور کولو مکلف ګڼل کيږي. د پړ کلمه په ختيځو او جنوبي قبيلو کي راځي، خو More…
15. ملک
د قبيلې مشر ته ملک هم وايي. ملک د قبيلې د پېښو څارنه کوي او په مهمو وختونو کي د قبيلې خلګ له پېښو څخه خبروي. د ملک کلمه باالعموم په هغو سيمو کي چي د دولتي موسساتو تر ادارې لاندي راغلي وي، More…
16. منکر
منکر انکار کوونکی دئ؛ په قبيلوي قانون کي منکر ته قسم کيږي او پر منکر که د جرم اثبات وسي، نو سزا ئې د نرخ سره سمه زياتيږي. يو سړی که د جرم له وقوع سره اقرار ور کړي او د نرخ مقررات ومني، هغه More…
17. مواد سنګ
په شينوارو کي قبيلوي نرخ ته مواد سنګ وايي. مواد سنګ هغه ټوله مقررات احتوا کوي، چي په حقوقي او جزايي تعاملاتوکي داخل وي. مواد سنګ همدغه نرخ دئ چي د ټاکلو مسايلو د حل له پاره د تعامل او عنعنې More…
18. مور
د اولادونو زېږوونکې ښځه مور ده، مور دروند او محترم مقام لري. مور د کورنۍ مشره ده او تر پلار را لاندي مقام لري. په عامه اصطلاح هره ښځه چي اولادونه لري يا ئې زېږېدلی نه وي او په عمر پخه وي، More…
19. موره (مورزنه)
د خوست په اصطلاح کي موره يا مورزنه هغه ښځه ده چي د خپل مېړه په پټه د بل چا سره يارانه ولري او د مېړه مال هم په خپل يار خوري. يوه ښځه کي مورزنه سي، د هغې وژل مجاز کار دئ او څوک چي دغسي کار More…
20. مونجی
په پښتو قاموس کي مونجی د چملک اوبيني‌پچق په معنا راغلی دئ، خو په اصطلاح کي کوم څوک چي په جګړه کي ئې پزه ماته سي، هغه مونجی بولي. په نرخ کي مونجی تاوان لري، چي د تېري کوونکي څخه اخيستل کيږي. More…