Pashto Terminology of Pashtun's Tribal Customary Law and Usages [by M. I. Atayi; digit. Shamsullah Aryan]
آ ا ب ت ج خ د ر ز س ش ض غ ق ل م ن ه و ي ټ پ څ چ ډ ړ ږ ژ ښ ک ګ
نا نر نغ نن نه نو ني نې
selected terms: 17

Give us a like, if you really like us! که ستاسو دغه پاڼه خوښيږي نو يې لطفا په يو لايک ونازوئ
ناغه جريمه ده چي د جرم په مقابل کي بايد د مجرم له خوا تاديه سي. په نرخ کي د جرايمو له پاره د ناغې حدود ټاکل سوي وي، خو په هغو مواردو کي چي جرم ډېر دروند وي يا په يوه نوې طريقه جرم عملي سوی More…
ناموس په عامه اصطلاح ښځه ده، په لومړۍ درجه کي ماندينه بيا مور، خور او نور د ناموس په سلسله کي راځي، حتی د زانګو کوچنۍ نجلۍ هم په ناموس کي راځي. د يو چا د ناموس بې‌احترامي کول غټه ګناه ده او More…
3. ناوټ
ناوټ يا اناوټ د ناغې په ډول د تاوان مفهوم ور کوي. د نقصان او خسارې له پاره ناوټ استعماليږي، خو په سپکو پېښو کي تاوان ته ناوټ ويل کيږي. =[د کتاب نوم: د پښتني قبيلو اصطلاحي قاموس More…
4. نايي
د کلي دلاک، نايي بلل کيږي. نايي هم په قبيلوي ټولنه کي کښته موقف لري. قبيلوي اشرافيت نايي ته د کلي له خوا په کال کي د فصل پر سر يوه اجوره ټاکي، خو نور د قبيلوي حقوقو څخه پوره برخه نه لري، More…
5. نايک
قبيلوي مسلح مړي ته نايک هم ويل کيږي، په مغولي دوران کي شريف او اصل‌زاده ته نياک ويل کېدی (۱) او کېدای سي چي دا کلمه دي له هغو وختو څخه پاته سوې وي. استاد پوهاند رشاد په خپل يادداښت کي وايي More…
6. نرخ
د قبيلوي حقوقي او جزايي تعاملاتو قانون ته نرخ ويل کيږي.نرخ يو عام مفهوم افاده کوي، چي د هغه په چوکاټ کي د ټولو جرايمو حدود او د مجازاتو انواع او دودونه معلوم دي. ځيني قبيلې ځان ته نرخونه More…
7. نرخيان
په نرخ (قبيلوي قانون) پوه کسان نرخيان بلل کيږي. نرخيان د جرګو او مرکو غړي وي او هلته د نرخ سره برابر د پرېکړي په باب مرکې ته مشوره ور کوي. دوی د حقوقي تعاملاتو په ټولو جزئياتو خبر وي. More…
8. نرينه/ نارينه
په لوېديځه لهجه کي نارينه هم تلفظ کيږي او د (نر- مذکر) مفهوم ور کوي. په اصطلاح کي د هغو صفاتو خاوند ته وايي چي د پښتون‌والي (پښتونولۍ) ټول صفات پکښي را ټول سوي وي، يعني ځوانمرد به وي، زړور More…
9. نغری
په کور کي هغه ځای چي هلته اور بلول کيږي، نغری بلل کيږي. په عنعنوي ډول نغری مقدس دئ او په درنه سترګه ورته کتل کيږي. په نغري قسم کيږي او نغري ته په سپکه سترګه کتل شرم لري. ډېری ښځي چي نغری More…
10. ننواتي
ننواتي د معذرت غوښتلو يو خاص رسم دئ، چي د پښتو په قبيلوي تعاملاتو کي ډېر مهم ځای لري. ننواتي په هره هغه پېښه کي چي پړه او ملامتي او واقع سوي وي، د متهم له خوا مقابل لوري ته کيږي، خو په More…
11. ننګه
په قبيله کي د خپلو حقوقو او د قبيلې د حقوقو په غيرت ساتنه ننګه ده. ننګه د پښتونوالۍ محور دئ اوهغه هر څه خصايل او امتيازات چي د پښتونولۍ په چوکاټ کي را يو ځای کيږي، هغه د ننګي پر اصل تکيه More…
12. نه ګونه
نه ګونه د غلا د تاوان معياري حد دئ. هر څوک چي هر شی غلا کړي، بايد تاوان ئې نه چنده ور کړي. دا د قبيلوي نرخ يوه ثابته مقرره ده. که غويی غلا کړي، تاوان ئې نه غوايي دي،که پسه غلا کړي يا بل هر More…
13. نوغی
پر يو شي بده نښانه ايښودل نوغی دئ، خو په اصطلاح کي پر يو انسان او حيوان د شرم عيب ايښوولو ته نوغی وايي. دا په لوېديځوسيمو کي يوه مروجه اصطلاح ده. په قبيلوي بديو کي کله چي د يوې قبيلې سړي More…
14. نوم
نوم د اسم معنا ور کوي، خو په اصطلاح کي نوم د لوړوالي او قومي سجاياوو علامه بلل کيږي. مثلاً وايي: «پلانکی د نامه خاوند دئ»، يعني په مېړانه کي نوم لري. وايي: «نوم له نامه نه پرې کيږي)، معنا More…
15. نيکه
د پلار پلار نيکه دئ. تر نيکه پورته نوري کړۍ چي راځي، هغه هم نيکه‌ګان دي. نيکه په قبيله کي واجب‌الاحترام نوم دئ. نيکه‌ګان ستانه دي. د قبيلو پښې د نيکه‌ګانو په نامه ياديږي او د نيکه په باب More…
16. نېک
نېک د مړي د ديت دپاره استعماليږي او د ساز سره نژدې مفهوم لري. په وزيرستان او کاکړو کي د ساز پر ځای نېک استعماليږي او دا هغه ديت دئ چي د قاتل له خوا د مقتول ورثې ته ور کول کيږيږپه وزيرستان More…
17. نېکه
نېکه جوړه ده او هر کله چي د دوو متخاصو خواوو تر منځ روغه وسي، هغې ته نېکه هم ويل کيږي. په عامه اصطلاح کي وايي چي بده ئې نېکه کړه، يعني دښمني ئې په دوستي يا جګړه ئې په روغه بدله کړه. په دغسي More…