د خوړو په هکله تر ۲۰۰ څخه زيات پښتو متلونه

پښتو يوه له هغو ژبو څخه ده چي پکښي د خوړو سړه تړلي شفاهي ادبي او ژبنيز توکي زيات دي. په دې کي لنډي کيسې، ټوکي، محاورې، ضرب المثلونه او متلونه هم شامل دي. ما د امتحان لپاره نن له خپلو فيسبوک دوستانو څخه وپوښتل چي د غذا په تړاو کوم متلونه پېژني. صرف د څو ساعتونو په جريان کي راسره ملګرو لاندني تر ۲۰۰ څخه زيات متلونه شريک کړل چي له کبله يې زما اټکل راته درست ښکاره سو چي د غذا په تړاو په پښتو ژبه کي زيات متلونه مستعمل دي.

احمدولي اڅکزی، د ۲۰۲۲ کال د جولای شپږمه نېټه

په فيسبوک کي زما د ملګرو له خوا راسره شريک کړل سوي متلونه:

1 ـ اتڼ کوه شېرداده نن بیا د چرګ ښوروا ده
2 ـ اتڼ کوه میربښې نن بیا د چرګې غوښې
3 ـ آتڼ کوه میرداده، نن بیا د چرګ ښوروا ده
4 ـ اوبه په وار وار څښه
5 ـ اوبه دي یخې مړۍ دي ګرمه
6 ـ اوګره په تازیله نه سړېږي
7 ـ اوګره په تلوار نه خوړل کیږي
8 ـ اوګره په تلوار نه سړيږي
9 ـ اول نس وروسته اودس
10 ـ اول وخوره د ځان غوښې بیا وخوره د ښکار غوښې
11 ـ بخت د بختورو نه ځي کاک له ګېډور نه ځي
12 ـ بې مرچه مه خولې کیږه
13 ـ پاچهان چي د اوګرې پېروی خوري وس به یې لري
14 ـ پر ګازري (زردکي) نه یم، پر خرپ ئې یم
15 ـ په اخوند ښوروا هم ډېره ده
16 ـ په اوړو کي یې شګه ده
17 ـ په پردي خيرات کي سپي په ډبرو مه ويله
18 ـ په تشه خوله شخوند نه وهل کېږي
19 ـ په حلوا، حلوا ويلو خوله نه خوږېږي
20 ـ په دسترخوان د بل خولې ته مه ګوره
21 ـ په دغه شکنه يې پوري کوه
22 ـ په دېګ چې څه وي په کاسه‌کې ترې لوېږي
23 ـ په ډيری کې خوره ، په لږ کې وېشه
24 ـ په کاسه چې موړ نه شوې په څټلو نه مړیږي
25 ـ په کوچو کي یې غاښ ووتی
26 ـ په کور کي نه اکوک نه پياز ارږی دي دومره واز
27 ـ په لاس کي یې وچ اوړه مردار دي
28 ـ په مړه اوبه مه څښه
29 ـ په میاشتو وږی، په یوه ورځ نه مړیږي
30 ـ په نس کي نه کوک نه پياز ارږی د وازګو
31 ـ په نه خواړه اشر
32 ـ پوره وي که سپوره په شريکه دې وي
33 ـ پوره وي که سپوره له خپله کوره دې وي
34 ـ پیاز دي وي په ناز دي وي
35 ـ تالي ته يې مه ګوړه ټنډې (تندي ) ته ګوره
36 ـ تر خوړلو یې امید ښه دی
37 ـ تر يوې خورما دوې وڅکي لا ښه دي
38 ـ ترخه خوره ترخه مه وايه
39 ـ تږی په خوب اوبه ویني
40 ـ توت په کپه انګور په دانه
41 ـ تور بانجان بلا نه وهي
42 ـ توري به لالا وهي ګولې به عبد الله وهي
43 ـ ټول خواړه زړه ته سلام کوي، خو سېب ته زړه سلام کوي
44 ـ چا وخوړی د ځان غوښی چا وخوړی د ښکار غوښی
45 ـ چڼې په غلا نشي چيچلې
46 ـ چې ابۍ یې کوي، سابو/اورږې ته هم تبی کوي
47 ـ چې اوږه یې نه وي خوړلي د خولې یې بوی نه ځي
48 ـ چې پردۍ ښوروا ته يې میدوې تا به یې وچه خورې
49 ـ چې چېرته وخر ې پياڅه ( جوارې يا سوکړک) هم هاغه ځای له بيا سه (ځه) د خیبري اپريدو متل
50 ـ چې نه ځې په شا به دې کم، چې نه خورې څه به دې کم
51 ـ چې نه دې وي سړي مه کورت خوره مه غوړي
52 ـ چې نه یې خوري، هغه سل خرواره خوري
53 ـ چې ویی غواړې په خوله وبه یی خوری په څه
54 ـ چي اوږه وه نه خوري د خولې یې بوی نه ځي
55 ـ چي پر اخور دي لوی سوی وي، غاښ یې مه ګوره
56 ـ چی په سېب نسو خوشحاله په باغ هم نه خوشحاله کیږي
57 ـ چي په گوړه مري، په زهرو يې څه له وژنې
58 ـ چي خېټه لري، له هغې بلا مه وېرېږه
59 ـ چي د کاسې په منځ موړ نه سې، په څنډو به ئې هم موړ نه سې
60 ـ چي درانه بارونه وړي ځوځ یې خوراک دئ
61 ـ چي زما سره ګرځې داسي کشمش به خورې
62 ـ چي مربي لرې مربا خوره
63 ـ چی نه ځې په شا به دي کړم، چي نه یې خورې څه درباندي وکړم
64 ـ چي نه لرې سړي مه کورت خوره مه غوړي
65 ـ څه چې په کټوه کې وي په څمڅه کې راپورته کیږي
66 ـ څو د انا غړکه کوچ کا طالبان به ورته وچ کا
67 ـ څوړی څه په څنګ څه په نس
68 ـ څوک چى لږ خوري هغه ډېره خوري، څوک چى ډېره خوري هغه لږ خوري٠ ( هدف يې دادى چى د يوه عمر کميږي او د بل عمر ډيريږي )
69 ـ خپل په خوله خورې د بل په سترګو
70 ـ خپل تر بس خورې د بل په هوس
71 ـ خپله ډوډۍ دبل پر سترخوان مه خوره
72 ـ خپله وچه ډوډۍ د بادشاه له ډوډۍ غوره ده
73 ـ خټکی له خټکي رنګ اخلي
74 ـ خدایه باران وکړې د خان غنم اوبه کړې مسکینان په ماړه کې
75 ـ خدایه را کړې خپل،چې ویې خورم تل
76 ـ خواړه له رنګه خوړل کېږي
77 ـ خورې څښې ما کره،غاپې د مېرزا په کوټه
78 ـ خورې خمچه (وچه ډوډۍ) او پسکۍ د وازدو ولې
79 ـ خورې سوکړک خیال د حلوا کوې
80 ـ خوړلی دي سوړ سک دی ارږی دکورتو کاږې
81 ـ خولۍ دي په غوړو کي ده
82 ـ د بل ښوروا ته وړه مه کوه
83 ـ د بل وکاسې ته یې وړه کوي هغه یې وچه خوري
84 ـ د پور تر حلوا نغده څپیړه ښه ده
85 ـ د پوونده ګاځرې ترې جوړول
86 ـ د تخته پول نرۍ وریجي هر ځای نه پیدا کېږي
87 ـ د چا په غوړو [ډوډۍ] پورې کول
88 ـ د خوار په لاس کې غنمینه ډوډۍ عیب ده
89 ـ د سپې په خوله د بحر اوبه نه مرداریږي
90 ـ د سر ئې د غورمې بوی ځي
91 ـ د سلو کالو وږی به په سل کاله موړ نسي
92 ـ د سیال خواړه دنامرد په ګیډه کې پراته وي
93 ـ د صبر میوه خوږه وي
94 ـ د صبر میوې په پراخه پخېږ‎ي
95 ـ د غریب سړي غاښ په حلوا کې خیږي
96 ـ د ‌کور اوبه دې دارو شه
97 ـ د کور پېتي د بل کالۀ تر چرګ غوره ده
98 ـ د کور مخته یې پیشو په ټاپ تېرېږي
99 ـ د کور وچه(ډوډۍ) له پردۍ غوړې ښه ده
100 ـ د لوږي مړ سه د منت خواړه مه خوره
101 ـ د میلمه جواب پاتی دی
102 ـ د ناز خواړه یا ډېر تروه وي يا بل منگه
103 ـ د نغري خوراک د پسرلي خوراک دئ
104 ـ د وږی په سږي هم ښه کېږي
105 ـ د وږي سترګې دسترخوان کي وي
106 ـ د وږي له غوږه د ډوډۍ غږ (ږغ) ورځي
107 ـ دبې کاره ښځي به شلومبې بدبویه وي
108 ـ ده بل تر غلمینه خپله اوربشینه ښه ده
109 ـ دومره وخوره چي هضمولای یې کړې
110 ـ دې انغري سره نژدې ژر به مړې دلې
111 ـ ډوډۍ خپله خوره عقل دبل څخه زده کوه
112 ـ ډوډۍ د خان پخیږي ګوتي د نانوای سوځي
113 ـ ډوډۍ که د بل ده، نس خو دي خپل دی
114 ـ ډوډی بل ځای خورې ارږی پر موږ صافوې
115 ـ ړنګه يې خوره چې خخه د نه شي
116 ـ زړه دي کدو غوندي ډک ونیسه
117 ـ زما غوړی ستا پر کورتو تویږي او ټراری لا هم کوي
118 ـ زوم تې خاګنه کول په خپله ورته بېسده سوه
119 ـ سابه ور په مالګه کول
120 ـ سپمولي سپو خوړلي
121 ـ سپی چې هډوکي خوري، اول د خپلې ک... سره سلا کوي
122 ـ سړه يې خوره
123 ـ ښه انګور چغال خوري
124 ـ سوړسک (جواری) د غلمينې سيال نه دی
125 ـ شپه که تياره ده مڼې په شمار دي
126 ـ شلومبو ته رباب وهي پیاز په ګنډه ګرځوي
127 ـ شنې په پټه نه چیچل کیږ‎ي
128 ـ شيدو سوځلی مستې پوکي
129 ـ شيدې نعمت دی چې غوړي پرې واچوې نعمت الله سي
130 ـ غټه ګوله که ثواب لري انډيوال حق لري
131 ـ غوايی حلال ندی خانک يې په سر نيولی
132 ـ غوړ پر غوړ تویېږي، نه پر خواره چاوده
133 ـ غوړ په غوړو اوړي نه په سپیرو خاورو
134 ـ غوړ په غوړو تویږي
135 ـ غوړي او پنیر دې وي، په ویر دې وي
136 ـ غوړي لا غوړ
137 ـ غوښه چې وسوځیږي هم له سبو ښه وي
138 ـ غوښه که اوسوزي هم دال نه ښه ده
139 ـ غوښي د هر چا خوښي دي، خو پیشي ایمان پر راوړی دی
140 ـ غول خوړل
141 ـ فيل وګټه اوښ وخوره
142 ـ قرت خو قرت دي خوند يې اوبو وړی دی
143 ـ ګوړه ګوړه وایه خوله به دي خوږه وي
144 ـ کابل که نه خورې، نو بد ېې هم مه وایه
145 ـ کبابو کښي هډوکي مه لټوه
146 ـ کډو په نس کې هم یوه میاشت د خدای ثنا وایي
147 ـ که خپله يې وخورې غول به شي که بل ته يې ورکړې ګل به شي
148 ـ که شپه تیاره ده مڼې په شمار دي
149 ـ که شلومبې نه را کوې د غوا سترگې خو را ښکاره کړه
150 ـ که کور پردی دی خېټه دې خپله ده
151 ـ که ورېژې غوړي خوړل اسان وې نو د منجۍ زامنو به خوړلې
152 ـ که وږی یم لری لا نه خورم
153 ـ کوړت کوړت دلته کوې، هګۍ هلته اچوې
154 ـ لالا را وړې لالا خوړلې
155 ـ لږ خوره تل خوره
156 ـ لږ خوره تل خوره،ډیر خوره ګنډیر خوره
157 ـ لږ خوره هوسا ګرځه
158 ـ لږ يې خوره تل يې خوره
159 ـ لږي وريجي ډيرې ډمامې
160 ـ لکه دشلومبو غرپ دګولې مخکي مه ځه
161 ـ لکه شلومبې تر ګولې مخته تېرېږې
162 ـ له پتيو (دالو) سوې غوښه هم ښه ده
163 ـ له دېګ یې کاشوغه ګرمه ده
164 ـ له غره نه غوښه او له سيند نه ښوروا جوړوي
165 ـ له يوې کټوي دوه هډونه مه راکاږه
166 ـ لویې مړۍ[ګولې] ثواب لري، خو یو څه د نس خیر هم په کې وي
167 ـ ماغزه خوړل
168 ـ مرګ دي وي خو د حلوايي پر دوکان
169 ـ مرگ پر ماړه نس ښه وي
170 ـ مړه ګېډه فارسي وایې
171 ـ مړۍ[ګوله] په خپله خوله کي خوند کوي
172 ـ مستې د هر چا خوښېږي خو د پشکې پسې زېړی وي
173 ـ مفت خواړه پور دي ياپېغور
174 ـ مڼه له خپلې ونې (درختې) لرې نه لوېږي
175 ـ موږ دي په سړه نه ګډو ته په توده راګډ سوې
176 ـ موږ ېې په هډوکو نه راګډوو دی په ښوروا راګډيږي
177 ـ مور یې په کلي شلومبې غواړي، لور یې په یو من کوچو سر نه غوړوینه
178 ـ موړ د وږي له حاله څه خبر دی؟
179 ـ موړ نس فارسي وايي
180 ـ میلمه خپل خواړه له ځان سره راوړي
181 ـ نيمه ډوډۍ پور کړه د ژمي شپه پر کور کړه
182 ـ نیمه ډوډۍ د کوټې پای
183 ـ هر سړی د بل په دسترخوان خپله ډوډۍ خوري
184 ـ هر سړی وايي چي زما د غړکي خوند سم دی
185 ـ هغه آش هغه کاسه
186 ـ وای سهار یې ځانته خوره، غرمه یې ملګري سره خوره او دشپې یې له دښمن سره
187 ـ وای له غ... اوګره چپه سوه، وای په نصیب کې به مې نه وه
188 ـ وچه ډوډۍ د کوټې پاى
189 ـ وږي ته ئې وویل یو یو څو کېږي ویل دوې ډوډۍ
190 ـ وریژې د وره پورې، سوکړک غره پورې
191 ـ وړه دي په اوړه تر تا ښه زما مئده منت دې په څه
192 ـ وړيا انګور تروه وي
193 ـ ومه خورې ها نغن ، چې ته شې په پلن
194 ـ ویل فقیره غوښي دي، ویل زما هم خوښي دي
195 ـ ویی ګټه مريی په شان ویی خوره دزمري په شان
196 ـ ياد به دي زه کړم موړ به دي خدای کړي
197 ـ يار د يار لپاره خوري د غوايي غوښي
198 ـ یتیم په ورانو شودو کي خیر دی
199 ـ يو املوک سل يې پسکۍ
200 ـ یو په ست ښه ښکاري بل په نه خوراک
201 ـ یو د لوږی مړ کېدئ، بل یې سر ته پراټې پخولې
202 ـ یو شخوند دې وي، ښه شخوند وي
203 ـ یو له ست بل له نه خواړه
204 ـ يو له لوږي مړ کېدی بل يې تر سر لاندي پراټې لټولې
205 ـ یو ممیز په سلو یارانو
206 ـ یو نس سل مینته

 ___
د ليکنې لنډ لينک: 
https://t1p.de/prb9v
___